Strona główna » Programy » Pilchowate » Proponowane rozwiązania
Oba omawiane gatunki pilchów, tj. popielica i koszatka, należą do gatunków rzadkich, podlegających całkowitej ochronie gatunkowej. Wymienione są również w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt (Jurczyszyn, 2000) zagrożonych wyginięciem. Dodatkowo popielica objęta jest Konwencją Berneńską. Są to ssaki bardzo wrażliwe na zmiany środowiskowe i to im w pierwszej kolejności należy się zapewnienie ochrony. Jednak ze wstępnych ocen przeprowadzonych przez Sekcję Teriologiczną TP "Bocian" przy odpowiednich modyfikacjach konstrukcyjnych budek lęgowych istnieje możliwość pogodzenia interesów ochrony drobnych ptaków zasiedlających dziuple i pilchów.
 
Etap I
Inwentaryzacja budek lęgowych dla ptaków w wytypowanych drzewostanach na terenie Nadleśnictw, w których stwierdzono występowanie popielicy i koszatki. Takie prace mogą zostać wykonane przez członków Sekcji Teriologicznej TP Bocian przy okazji corocznych czyszczeń budek. Warunkiem jest wcześniejsze wykonanie prac, zanim ssaki te rozpoczną hibernację (przełom września i października). Na podstawie wyników oszacowany zostanie rzeczywisty wpływ i presja pilchowatych wywierana na małe ptaki dziuplaste oraz ich lęgi.


Etap II
1. Zakup i rozwieszenie specjalnie skonstruowanych budek dla popielic i ptaków. W/g opracowanego przez Adama Tarłowskiego projektu budki dla pilchów mało możliwe jest wnikanie do nich drobnych ptaków co zabezpiecza przed niepotrzebnymi stratami w lęgach. Natomiast odpowiednie zmodyfikowanie budek lęgowych dla ptaków zabezpiecza całkowicie przed plądrowaniem lęgów przez pilchy oraz rozgryzanie (powiększanie) otworów wlotowych. To zabezpieczenie dodatkowo uniemożliwia rozkuwanie budek przez dzięcioły, co jest zjawiskiem powszechnym w lasach. Dzięcioły są bowiem w czołówce drapieżników plądrujących ptasie lęgi zlokalizowane w budkach. Wstępnie planowane jest rozwieszenie 300 budek dla pilchów i 300 dla ptaków.

 

 

  • Budki w fazie opracowywania.Na górze 3 typy budek dla pilchów.Na dole budka dla ptaków zabezpieczona przed drapieżnikami.
     
     

Wstępne wyniki kontroli budek dla pilchów zawieszonych podczas warsztatów popielicowych w Puszczy Kozienickiej, które odbyły się 16-17 VIII 2003 są bardzo optymistyczne! Już po kilkunastu dniach po zawieszeniu w kilku z nich udało się stwierdzić popielice lub ślady jej bytowania. W tym roku już 70% budek zajętych było przez popielice!
Podczas tegorocznych warsztatów dot. pilchów w Lasach Koneckich powieszonych zostało kolejnych 25 budek (15 "antypilchowych" dla ptaków i 10 "antyptasich" dla pilchów).
 
 

 

  • Budki powieszone na powierzchniach próbnych podczas  II Warsztatów dotyczących Pilchów. Od lewej dwie budki ptasie i jedna dla pilchów.
     
     

2. Wzbogacenie bazy pokarmowej pilchowatych poprzez dosadzanie drzew owocowych. Z badań telemetrycznych wynika (Jurczyszyn inf. ustna), że popielice w miesiącach czerwiec/lipiec napotykają na problemy ze znalezieniem pokarmu. W tym okresie podczas wspomnianych badań wszystkie osobniki były obserwowane w okolicy lub bezpośrednio na kilku drzewkach dzikiej czereśni. Sadzenie drzew owocowych zapewni pokarm również innym grupom zwierząt, w szczególności ptakom, przy okazji wzbogacając podszyt. Projekt ten można połączyć z ideą ratowania rodzimych gatunków drzew owocowych o czym pisaliśmy kilkakrotnie w aktualnościach:
• Stare odmiany drzew owocowych
• Restytucja lokalnych odmian drzew owocowych

3. Wykonanie i rozwieszenie karmników dla pilchów specjalnie wykonanych w/g projektu opisanego na łamach Biuletynu KRASKA przez Wojciecha Nowakowskiego: Jak chronić pilchy?
Karmniki należałoby wywiesić w terenie blisko leśniczówek, gdzie stwierdzono występowanie pilchów u leśników deklarujących chęć dokarmiania. Jest to sposób na wzbogacenie bazy pokarmowej tych ssaków oraz może posłużyć jako forma edukacji ekologicznej w terenie.


Etap III
Kontrola w roku następnym wszystkich budek i ocena skuteczności wprowadzonych modyfikacji. Wydanie ulotek, folderów i plakatów oraz strony internetowej o projekcie. Szkolenia i prelekcje dla leśników. Zorganizowanie kolejnych, tym razem ogólnopolskich warsztatów nt. ochrony pilchów. Ewentualne rozszerzenie projektu na cały obszar występowania popielicowatych.

 

 

 

  • Kontrole budek dla pilchów opracowanych przez TP Bocian. Od lewej: odchody koszatki na półce pod wejściem, rodzina koszatek w gnieździe z liści jarzębiny, popielica w gnieździe wykonanym ze świeżych liści buka